Friday, July 26, 2013

गोविन्द खत्री
सुर्खेत, १२ साउन
जिल्ला मालपोत कार्यालय सुर्खेतले आर्थिक वर्ष ०६९÷७० मा लक्ष्य भन्दा दोब्बर बढी राजस्व संकलन गरेको जनाएको छ ।
मालपोत कार्यालय सुर्खेतका कार्यलय  कमलप्रसाद पौडेलका अनुसार आव ०६९÷७० मा ४ करोड ५४ लाख ७० हजार ८ सय ८० रुपैया ५० पैसा राजश्व संकलन भएको छ । अघिल्लो आर्थिक बर्षमा २ करोड ४२ लाख ५७ राजस्व संकलन भएकोमा १० दशमलव ६ प्रतिशतले राजश्व बृद्धि समेत भएको प्रमुख पौडेलले जानकारी दिए ।  कार्यालयले लिएको लक्ष्य भन्दा दोब्वरले बढी राजश्व संकलन भएको कार्यालय प्रमुख पौडेलले बताए । लिएको लक्ष्य भन्दा १ सय ६७ प्रतिशतले बढी राजश्व संकलन भएको हो । प्रमुख पौडेलका अनुसार रजिष्ट्रेशनतर्फ ४ करोड ४ लाख ७० हजार ७ सय ४३ रुपैया ५० पैसा, वित्तीय बैंकहरुबाट उठेको सेवा शुल्कमा ३६ लाख ७६ हजार ९ सय र विविधमा १३ लाख ७५ हजार ५सय २४ रुपैया राजश्व संकलन भएको हो । अचल सम्पति खरिद गरे आपाङ्गता, महिला र शहीद परिवारलाई २५ प्रतिशत छुट दिने सरकारी नीति अनुसार महिलालाई ४८ लाख ७२ हजार ६ सय ६७, दलित ५२ हजार ५२ सय अपाङ्गता २२ हजार २ सय ४२ रुपैया छुट दिएको कार्यालयको तथ्याङ्कले जनाएको छ ।  महिला ४ सय ८५ , आपाङ्गता ३ र दलित ३ लाई छुट दिएको जानकारी प्रमुख पौडेलले जानकारी दिए । अघिल्लो आबमा १० हजार ४ सय ३४  रजिष्टे«शन संख्या रहेकोमा यस गत आबमा १० हजार ९ सय ७८ पुगेको छ । रजिष्ट्रेशन ग्रामिण क्षेत्रको ७ हजार ९ सय ४६ र नगरपालिका क्षेत्रमा १ हजार २ सय ७ रहेको उनले जानकारी दिए । कार्यालयको सेवा शुल्क संख्या तर्फ १ हजार ८ सय १५ रहेको उनले जानकारी दिए । मालपोत कार्यालयमा मुत्यु भएको मान्छेको जग्गाको नामसारीको विषयमा र अन्य विषयमा ४ सय ९३ वटा निवेदन आएको बताउँदै उनले ४ सय २४ वटा मुद्धा फरछौयोट भएको बताए । यसै गरी दाखीला गरे बाफत ५८ वटा निवेदन आएकोमा ५४ वटाको पर्छौयोट गरिएको , संशोधन सम्बन्धी २ सय ४५ वटा निवेदन आएकोमा २ सय २४ वटा फर्छौयोट गरिएको र श्रेस्ता कायममा ९ वटा निवेदन आएकोमा ७ वटाको फछौयोट गरिएको उनले जानकारी दिए । कार्यालयमा गत आव २०६८÷६९ मा ४ करोड ३५ लाख ४ सय ९ रुपैया राजश्व संकलन भएको मालमोत कार्यालय सुर्खेतले जानकारी दिएको छ ।

सुर्खेत, १२ साउन
संबिधान सभा मार्फत संबिधान निर्माण गर्नका निम्ति संघियता र संबिधानका बारेमा स्थानीय स्तर सम्म छलफल तथा संवाद गर्न आवश्यक रहेको सुर्खेत स्थित नागरिक समाजका अगुवाहरुले औल्याएका छन् ।
संस्थागत विकास सञ्जालको सहयोगमा शुक्रबार वीरेन्द्रनगरमा आयोजना गरिएको संघियतामा नागरिक समाजको भूमिका विषयक अभिमुखिकरण गोष्ठि तथा नागरिक संवाद कार्यक्रमका सहभागीहरुले यस्तो बताएका हुन् । यस अघिको संविधान सभामा कस्तो संबिधान बनाउने र कुन आधार र संरचनामा संघियतामा जाने प्रष्ट नभएकै कारण संबिधान बन्न नसकेको बताउँदै नागरिक अगुवा चक्रमान बिकले आगामी संबिधाान सभाबाट संबिधानको सुनिश्चितताका लागि संबिधान र संघियताका बारेमा व्यापक छलफल र वहस आवश्यक रहेको बताए । जनपक्षीय र जनप्रिय संबिधान बनाउनका लागि नागरिक समाजले दबाब सृजना गर्नु पर्ने उनको भनाई थियो । राजनीतिक दलहरुसंग गरिएको नागरिक संबाद कार्यक्रमका अधिकांश सहभागीहरुले आगामी संबिधानसभा मार्फत संबिधानको सुनिश्चितता हुने की नहुने विषयमा प्रष्ट पार्न दलका नेताहरुलाई प्रश्न सुझाब दिएका थिए । एकिकृत नेकपा माओवादी क्षेत्र नं २ का इन्चार्ज जीतबहादुर रानाले एकले अर्काको अस्तित्वलाई स्वीकार गर्न नसक्नुले संघियताका विषयमा विवाद हुँदा गत संबिधानसभा विघठित भएको बताए । संघियताका विषयमा वहस गरी बहुपहिचान सहित वा एकल पहिचान कस्तो संरचनाको संघियता बनाउने भन्ने एजेण्डाहरु लिएर दलहरु निर्वाचनमा आउने भएकाले जनताले त्यसको निर्णायक भूमिका भोट मार्फत गर्नु पर्ने जिकीर गरे । अहिले संघियतामा पहिचानको लडाई  भैरहेको भन्दै यसको निर्णयका लागि उपयुक्त माध्यम निर्वाचन भएकाले सबै शक्तिहरु निर्वाचनमा जानुको विकल्प नभएको रानाको भनाई थियो । संवादमा सहभागीका प्रश्नको जवाफ दिँदै नेपाली कांग्रेसका जिल्ला सदस्य अनन्त पौडेलले विगतमा संबिधानसभामा दलहरुले गरेका कमिकम्जोरीका बारेमा जनता सामु भन्न लाज नमानी स्पष्ट पार्नु पर्ने बताए । नेकपा एमाले सुर्खतका सचिवालय सदस्य ऋषि गिरीले देश अहिले चरम संकटमा फसेको भन्दै शान्ति सुव्यवस्था कायम गर्नुका साथै प्राप्त उपलब्धी संस्थागत गर्नका लागि एक मात्र उपयुक्त विकल्प निर्वाचन र निर्वाचन बाट संबिधान निर्माण नै भएको बताए । उनले जनताहरुले पार्टीका दस्तावेज र विगतका क्रियाकलापलाई हेरेर म्यान्डेड दिन उत्तम पार्टीलाई मतदान गरी बहुमतले विजयी गराउनु पर्ने जिकीर गरे । नेकपा—माओवादी भेरी कर्णाली राज्य समितिका सदस्य इश्वरीभक्त सुनारले जनताका आकांक्षाका साथै जनयुद्ध र जनआन्दोलनबाट प्राप्त उपलब्धीलाई संबिधानमा सुनिश्चित गर्ने ग्यारेन्टी भए आफ्नो पार्टी निर्वाचनमा जान तयार भएको बताए । विगत चार बर्षमा सम्पन्न गरिएका कामहरुलाई जनता सामु ल्याउनु पर्ने र संबिधान किन बनेन् भन्ने विषयमा व्यापक छलफल पछि मात्रै अर्काे निर्वाचन गर्न सकिने दाबि गरे । सुनारले बर्तमान निर्दलिय सरकार र चार दलले चुनावको निहुँमा लाखौँ गैर भारतीय नागरिकलाई नागरिकता दिदै देशलाई सिक्कीमीकरण गर्न खोजेको आरोप लगाए  । विदेशीको इशरामा ४ मंसिरमा चुनाव गर्न लागिएको भन्दै त्यो वास्तविक चुनाव भन्दा पनि द्वन्द्व निम्त्याउने खेल भइरहेको जिकीर गर्दै कुनै पनि हालतमा २ मंसिरमा चुनाब हुन नदिने बताए । राष्ट्रिय जनमोर्चा सुर्खेतका सचिव लालबहादुर नेपालीले नेपालको सन्दर्भमा संघियता उपयुक्त नभएको भन्दै जवरजस्तसंघियतामा गए राष्ट्रियता खतरामा पर्ने बताए । भारत युरोपका केही देशहरुले नेपालमा संघियता जवरजस्त लादी नेपाललाई टुक्र्याउने षडयन्त्र गरेको नेपालीको आरोप थियो । नेपाल मज्दुर किसान पार्टी सुर्खेतका अध्यक्ष मणीराम तिवारीले विघठीत संबिधानसभाले सम्पन्न गरिएको भनिएका कामहरुलाई निरन्तरता दिदै प्रतिनीधि सभाको चुनाव गराई बाँकी काम पुरा गर्न उपयुक्त हुने बताए । विगतमा संबिधान सभाबाट संबिधान निर्माण हुन नसकेकाले पुन त्यसैको अभ्यास गर्नु उपयुक्त नहुने उनको भनाई थियो । संवाद अन्तरनिर्भर समाजका कार्यक्रम संयोजक विवेक शाहीको अध्यक्षतामा सम्पन्न भएको थियो ।

Saturday, July 20, 2013

गोविन्द खत्री
सुर्खेत, ५साउन ।
छिन्चु गाविस तल्लो थानेचौरकी टिका विसी गाउमा रहेको नेपाल राष्ट्रिय निम्नमाध्मिक विद्यालयको व्यवस्थापन समितिको अध्यक्ष छन् । उनी गाविसमा रहेका विद्यालयहरुमा रहेका समिति मध्ये एक मात्र महिला अध्यक्ष हुन् र सुर्खेत जिल्लाकै नमूना पनि ।
गत असोज महिनामा भएको विद्यालय व्यवस्थापन समिति गठनमा अध्यक्ष हुनका लागि टिकाले निकै संघर्ष गर्नु प¥यो । एका तिर महिलाहरुले अध्यक्ष पदमा रहेर काम गर्न सक्दैन भन्ने भ्रम र लामो समय देखि पुरुषहरुले गाउँमा हुने सबै प्रकारका समितिहरुमा नेतृत्व जमाउँदै आएको अवस्था अर्काे तिर महिलाहरुमा नै हामी केही गर्न सक्छौँ भन्ने चेतनाको अभाव उनका लागि प्रमुख चुनौती थिए । विद्यालय व्यवस्थापन समितिको अध्यक्ष पदमा पुग्न निकै संघर्ष गर्नु परेको स्वयंम उनी बताउँछिन् । टिका अध्यक्ष भएपछि समितिमा महिलालाई दुई सिट मात्रै दिइयो ।
एक जना अध्यक्ष र एक जना  सदस्य । आफ्ना निमित्त अध्यक्ष पद समग्र महिलाहरुको अग्नि परिक्षाका रुपमा टिकाले लिएकी छन् । महिलाहरुले पनि अवसर पाएको खण्डमा काम गर्न सक्छन भनेर देखाउनका निम्ति पनि विद्यालयलाई सुधार गर्दै लैजाने र नमूना विद्यालय बनाउने उनको उद्देश्य रहेको छ । विद्यालयमा बिधुत जडान गरी यसै शैक्षिक सत्र देखि कक्षा ६ मा अनिवार्य विषयका रुपमा कम्प्युटर शिक्षा सञ्चान गरिएको उनले बताईन् ।
विद्यालयमा एउटा मात्रै भएपनि कम्प्यूटरको व्यवस्था छ । उनले केही गरेर देखाउनकै लागि भएपनि यस अघि कक्षा आठ सम्मका विद्यार्थी समेत भुईमा गुन्द्री बिच्छ्याएर पढ्ने गरेकोमा डेस्क बेन्च निर्माण गुर्नका साथै निःशुल्क रुपमा अध्ययन गर्ने वातावरण तयार गरेकी छन् । सुरुमा आफ्नो व्यक्तिगत रुपमा खर्च गरेर विद्यालयमा बिद्युत र बेन्च डेस्क निर्माण गरेकी उनले गाविसबाट अनुदान प्राप्त गरेको बताईन् ।
महिला भएकै कारणले गाविस सचिवले समेत विभिन्न बाहाना बाजीगरी रकम निकासामा अल्झाउन खोजेपनि दृढ र आत्मबलका साथ संघर्ष गरेकाले व्यवस्थापन गर्न सफल भएको टिकाले बताईन् । पहिलेका दिनहरुमा बजारतिर बन्द भएको समय र हल्लै हल्लामा विद्यालय बन्द गर्ने परिपाटी भएकोमा आफूले हल्ला र बजार तिरको बन्दकै कारण विद्यालय बन्द गर्न नदिएको र यसो गर्दा विद्यालयका प्रअबाट समेत असन्तुष्टी आएको उनी बताउँछिन् ।
टिका अहिले आफूलाई पछाडी फर्केर हेर्दा आफ्नो पहिलो प्रेरणा र चेतना तथा नेतृत्वको विकासमा सबै भन्दा ठुलो सहयोग पु¥याउने महिला नेतृत्व विकसलाई लिन्छन् । अक्सफाम नेपाल र सिमान्तकृत महिलाहरुका लागि महिला संस्था वामको साझेदारीमा सञ्चालन भएको नेतृत्व विकास कार्यक्रमले केही गर्ने जोशलाई उजागर गर्न सहयोग गरेको बताउँछिन् ।
“पहिले त समितिमा बसेर हामीले काम गर्न सक्दैनौँ होला भन्ने लागथ्यो । दुई चार जना मान्छेको अगाडी उभिएर बोल्न पनि डर लाग्ने गर्दथ्यो । जिम्मेवारी लिने हो र निरन्तर दृढ भएर लाग्ने हो भने जस्तो सुकै काम पनि महिलाहरुले गर्न सकिँदो रहेछ भन्ने लागेको छ,” उनले भनिन् ।
मैनतडा—२ ठुलोजात्रीकी रमा विक पनि प्रभात प्राथमिक विद्यालयको व्यवस्थापन समितिको सदस्यमा रहेर काम गरिरहेकी छन् । विद्यालयमा यस अघिका बर्षहरुमा विद्यार्थीको नाम लेखाउन र मासिक शुल्क समेत लिने गरेकोमा रमाले बालबालिकाले निःशुल्क रुपमा पढ्न पाउनुुपर्ने आवाज उठाईन र त्यसलाई समुदाय र अभिभावकको साथ समर्थनले पारित समेत गरियो ।
छलफल कक्षाका महिला दिदिवहिनीको उक्त एजेण्डालाई रमाले व्यवस्थापन समितिको बैठकमा अडानका रुपमा अगाडी सारेको बताईन् । विभिन्न समिति उपसमितिहरुमा महिलाहरुलाई सहभागिताका लागि मात्रै सहभागी गराउने र उनीहरुका कुरालाई महत्व नदिने समस्याले समितिहरुमा जडो गाडेको सामाजिक परिवेशमा रमालाई पनि विद्यालय व्यवस्थापन समितिमा आफूले उठाएका विषयमा महत्व नदिनु सामान्य जस्तो लाग्यो र त्यसका लागि संघर्ष नै गर्नु प¥यो ।
संघर्षकैबीचमा आधा विद्यार्थीले पैसा दिएर भर्ना गरेपनि केही विद्यार्थीले भर्ना नगरे पछि अन्ततः असार १३ गतेको व्यवस्थापन समितिको बैठकबाट निःशुल्क पढाउने निर्णय गर्दै विद्यालयले भर्ना गर्दा लिएको ४८ हजार ३ सय शुल्क अभिभावकलाई फिर्ता गरेको रमाले बताईन् । उनी ठुलोेजात्री सामुलायिक वन उपभोक्ता समितिको समेत सदस्य पदमा रहेकी छन् ।
गुमी गाविस वडा नं. २ की हरिमाया विकलाई पहिले दुई चार जना मान्छेको अगाडी उभिएर आप्mनो परिचय दिन र आफ्ना कुरा राख्न लाज लाग्ने गर्दथ्यो । आज भोली उनले बोल्न आफ्ना कुरा राख्न मात्रै होइन् गाउँमा हरेका महिलाहरुलाई अधिकारका कुरा सिकाउने गरेकी छन् । 
समूहमा आवद्ध हुँदा र केही बोल्दा सुरु सुरुमा गाउँमा कतियपय पुरुष र महिलाहरुकै मुखबाट पोथी बासेको भन्ने अपमान सहनु परेको हरिमायको अनुभव छ । अरुको नकरात्मक कुराहरुलाई चुनौती र सकारात्मक कुराहरुलाई सुझाबका रुपमा लिएर अगाडी बढेपछि अहिले गाउँमा स्यावासी पाउने गरेको उनले बताईन् ।
समूहमा आवद्ध भएर बचत गर्ने, आयआर्जनका विभिन्न कामहरु सिलाई बुनाई तथा सामुहिक रुपमा वेसार आलु खेती गरी राम्रो आम्दानी समेत गरेपछि हाल सबैको सहयोग र विश्वास पाएकाछौँ, उनले भनिन् । ग्रामिण क्षेत्रमा पछाडी परेका महिलाहरु विभिन्न खाले चेतना मुलक कार्यक्रमले आफ्नो अधिकारका बारेमा बोल्ने भएकाछन्, रमा, टिका र हरिमाया जसका प्रतिनीधि मात्र हुन् ।
महिलाहरुले काम गर्न सक्दैनौँ समितिहरुका नेतृत्वमा पुरुषहरुलाई नै चयन गर्नुपर्छ भन्ने गलत बुझाई रहेका महिलाहरुले जनचेतना पश्चात विभिन्न समूह, समितिको नेतृत्वमा दावि गर्न थालेका छन् । विगत लामो समयदेखि महिला सशक्तिकरणका क्षेत्रमा काम गर्दै आएकी वाम संस्था सुर्खेतकी कार्यक्रम निर्देशक मधुरानी ढकाल सबै भन्दा ठुलो विकास भनेको चेतनाको विकास भएको बताउँछिन् ।
बाटो खन्नु र विद्यालय बनाउनु मात्रै विकास नभई त्यस भन्दा महत्वपूर्ण विकास भनेको चेतनाको विकास र शसक्तिकरण भएको ढकालको भनाई छ । “हिजो पनि विद्यालय थिए तर विद्यालयमा महिलाहरु पढ्न जाँदैनथ्ये, आज चेतनाको विकाससंगै विद्यालय जानको संख्या समेत बढेको छ,” उनले भनिन् ।
वाम संस्थाले महिला लक्षित गरी नेतृत्व विकास, मेरो अधिकार मेरो आवाज र खाद्य सुरक्षा कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरिरहेको छ । गुमी, लेखफर्सा, दशरथपुर, छिन्चु, रामघाट, मैनतडा, कल्यान, नेटा, दशरथपुर साटाखानी गाविसमा कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरेको छ । संस्थाले सञ्चालन गरेको नेतृत्व विकास कार्यक्रमका छलफल कक्षामा सहभागी भएपश्चात महिलाहरु विभिन्न समितिको मुख्य तथा सहायक पदमा पुगेका जनाईको छ । हाल सामुदायिक वन उपभोक्ता समुहमा ५ जना मुख्य र ५ जना अन्य पदमा, विद्यालय व्यवस्थापन समितिमा १ जना मुख्य र ८ जना अन्य, विद्यालय भवन निर्माण समितिमा २ जना मुख्य पदमा रहेको वाम संस्थाले जनाएको छ । संस्थाले बिहीबार वीरेन्द्रनगरमा आयोजना गरेको पत्रकारहरुसंगको बैठकमा सो कुराको जानकारी दिएको हो ।

Tuesday, July 16, 2013

गोविन्द खत्री,
वेपत्ता ईन्द्रा पुरीकि आमा ६५ वर्षिया भगवति पुरी
सुर्खेत, असार । “कति साल हो ठ्याक्कै सम्झना छैन संकटकाल कडा थियो, साउनको महिना दिउँसो १२ जति बजेको हुँदो हो  बजार जान्छु है आमा साँझ आउँछु भनेर घरबाट निस्किएकी हो, खै अझै पनि आएकी छैन् ।” वीरेन्द्रनगर १ ढोडेखालीकी भगवती पुरी यसरी सुनाउँदै थिईन आफ्नी छोरीको बारेमा ।
फोटोः  १४ वर्षिय छोरा सन्तोष पुरी ।
भगवतीले छोरी इन्द्रा पुरी बेपत्ता भएको झण्डै एक दशक वितिसक्दा पनि अझै पत्तो पाउन सकेकी छैनन् छोरीको अवस्थाका बारेमा । छोरी बेपत्ता भएको दश बर्ष बितेको छ दश बर्षमा भगवती आफूपनि बृद्ध भएकी छन् तर छोरी इन्द्राले “साँझ घर आउँछु है आमा” भनेको बाक्य उनका मनमा अहिले पनि ताजै छ । “बर्दिया विवाह भएको भएपनि जुवाईले अर्की श्रीमति विवाह गरेर इन्डिया गएपछि माइतमा बस्थी, छोरो चार बर्षको थियो घरबार बिग्रीएकी चेली हेला हुन्छन भन्छन माईतीले समेत राम्रो सहयोग नगरेपछि रुमाल, लेस बुनेर आफ्नो खर्च चलाउथी । त्यस दिन पनि धागो सकिएको छ धागो ल्याएर साँझ आउँछु भनेर बजार गएकी थिई” उनले भनीन् “साँझ परिसकेपछि पनि आईन एक छिन त बाटो हेरेँ, बजार तिर दाजुभाइ छन उतै बसी होली भोली आउले भन्ने ठान्यौँ, भोलिपल्ट पनि नआएपछि खोज्न सुरु गरेको खोज्दा खोज्दा दश बर्ष विती सकेछ ।” आँखा भरी आँस टिलपिल पार्दै मुस्किलले बोल्दै गर्दा उननको अनुहारमा एउटा आमालाई आफ्नो सन्तान हराउँदा हुने वास्तविक पिडा प्रस्ट झल्किन्थ्यो । पहिले पनि एक पटकबीचमा घर पठाउँदा कुरा भैरन्थ्यो घरमा माओवादीको अखडा हुन्थ्यो भन्थी । एकातिर लोग्नेको अपमान र वेवास्ता अर्काेतिर काखमा छोरा निकै पिरमा थिई पिरकै कारण माओवादीमा जाने सुर पो थियो की । गाउँकै मान्छेले इन्द्रा त पार्टीमा लागेकी रैछ हामीले भेटायौँ पनि भने । त्यस पछि मेरी छोरी जहाँ भएपनि जिउँदै होली भन्ने आशमा वसे ” भगवतीले भनीन् । माओवादीमा गएकी छ भन्ने सेनाले थाहा पायो भने सेनाले दुख्ख दिन्छ भन्ने डरलाग्यो भित्र भित्रै खोजी गरे तर त्यतिबेला मलाई साथ दिने कोही भएन् छोरीका बारेमा कुरा खोल्दा घाउँलाई चलाए जस्तो अनुभव गरी आशु झार्थिन कुरागर्दै जाँदा विस्तारै आँखामा आसु ओभाउँथे र केही हलुको भएको महशुस गर्थिन उनी । माओवादी पनि शान्ति प्रक्रियामा आयो माओवादीमा गएका गाउँघरका सन्तानहरु घर फर्कदाँ भगवतीलाई पनि उनीहरुसंगै आफ्नी छोरी पनि आउँछे की भन्ने लाग्थ्यो ।
कार्यक्रमबाट विजौरामा, वावियाचौर, उत्तरगंगा, अवलचिङ, गुमी, जर्वुटा र लेखपराजुलमा एक÷एक परिवार लाभान्ति भएको रेडक्रम सुर्खेतका सभापति लिलाराम सुवेदीले जानकारी दिए । त्यसैगरी लाटीको
शसस्त्र द्वन्द्वकालमा सुर्खेतबाट १३ नागरिक वेपत्ता भएको नेपाल सरकार शान्ति तथा पुर्ननिर्माण मन्त्रालयको तथ्यांकमा उल्लेख छ । त्यसमध्ये राज्यपक्षबाट तीन, विद्रोही पक्षबाट एक जना वेपत्ता पारिएको उल्लेख छ भने बाँकीको नखुलेको अन्र्तगत राखिएको छ । तत्कालिन माओवादीले सञ्चालन गरेको १० वर्षे शसस्त्र द्वन्द्वका क्रममा राज्य र विद्राही पक्षबाट एक हजार तीन सय ८० बढि नागरिक वेपत्ता भएको र उनीहरु अझैपनि परिवारको सम्पर्कमा नरहेको आईसीआरसीको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

हेर्दा हेर्दै धेरै परिवर्तन भए छोरीको खोजीका लागि कहाँ जाने कसलाई भन्ने भगवतीलाई केही थाहा भएन् । शान्ति समितिले पहिलो पटक निकालेको वेपत्ताहरुको सूचीमा आफ्नी छोरीको पनि नाम भएको गाउँकै मान्छेबाट सुनीन् । राज्यले नै बेपत्ताको सूचीमा राखे पछि आफ्नी छोरीको खोजी हुने भयो भन्ने भगवतीमा थोरै भएपनि आशा पलाएको थियो । तर शान्ति समितिले पछि छानविन गर्दा कुन पक्षबाट व्यपत्ता पारिएको हो भन्ने दरिलो प्रमाण खुल्न नसकेपछि राहतका लागि लगतबाट इन्द्राको नाम हटाइयो । राहतबाट समेत बञ्चि गरेपछि छोरीको आशामा रहेकी उनलाई झनै पिडा थपेको छ । ३ बर्षमा छोराछोडर घरबाट निश्किएकी इन्द्राको नासोे बनेका छन् सन्तोष पुरी उनी अहिले १४ बर्षका भएकाछन् । छोरीको को सम्झनालाई मत्थर पार्न नातिको अनुहार हेर्ने गरेकी  भगवतीलाई आज भोली नातिको भविष्यको चिन्ताले झनै सताउने गरेको छ । आमा व्यपत्ता भएपछि बुवा शहदेव पुरीले जन्म दर्ता समेत गरिदिएका छैनन् । नातिको लालन पालनको बाध्यता आई परेको भगवतीलाई ।   शान्तिसमितिको बेपत्ताको सूचिमा इन्द्रा पुरी २०६१ साल साउन ९ गते बेपत्ता पारिएकी उल्लेख गरिएको छ । उनी मात्रै होइन उनी जस्तै वेपत्ता पारिएका परिवार र आफ्न्तका आँखा अझै ओभाउन सकेकाछैनन् न त राज्यले आशु पुच्छन सकेको छ । बेपत्ताका परिवारको एउटै मात्र माग भनेको कि सास की लास चाहियो भन्ने छ । आफ्ना आफ्न्तको स्थितीका बारेमा जानकारी पाउनु र आफ्नो धार्मिक र साँस्कृतिक संस्कार अनुसार काज क्रिया गर्न पाउनु मानव उनीहरुको मानव अधिकार हो । चाहे राज्यबाट होस  वा विद्रोही अर्थात जो सुकैले बेपत्ता पारेपनि उसको खोजीनीति गर्नु राज्यको दायित्व भित्र पर्दछ । वेपत्ताका लागि भनेर विभिन्न राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय संघ संस्थाहरुले विभिन्न कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरेका छन् । विभिन्न संस्थाहरु मध्य एक हो अन्तराष्ट्रिय रेडक्रम समिति अन्र्तराष्ट्रिय रेडक्रस समिति (आईसीआरसी) का मध्य तथा सुदुरपश्चिम संयोजक कविराम मगरले कसले कहाँबाट वेपत्ता पारेको हो भन्ने आधिकारीक नभई खोजीको पहल गर्न गाह्रो हुने प्रतिक्रिया दिए । द्वन्द्वका क्रममा मारिएका, घाईते भएका र वेपत्ताका पारिएका परिवारहरुको अनिश्चित क्षती  वा असहज परिस्थितीलाई मनोसामाजिक सहयो गर्ने उद्देश्यले हातेमालो कार्यक्रम अहिले सुर्खेतका १३ गाउँ विकास समिति र एक नगरपालीमा लागु भएको छ । 
ईली, गढिमा र लेखफर्सामा २, छिन्चुमा ३, दशरथपुरमा ४, र वीरेन्द्रनगरमा ३ परिवार हातेमालो कार्यक्रमबाट लाभान्वित भएको रेडक्रसले जनाएको छ ।

Sunday, July 14, 2013

रतु गाविसलाई अनिवार्य तथा निःशूल्क शिक्षा प्रदायक गाविस  घोषणा समह्रोह । फाईल फोटो
गोविन्द खत्री
सुर्खेत, ३० असार
सुर्खेत जिल्लाका २४ गाविसलाई आर्थिक बर्ष २०६९÷०७० सम्ममा आधारभूत तहमा अनिवार्य तथा निःशुल्क शिक्षा प्रदायक गाविस घोषणा गर्ने लक्ष्य लिईएपनि हाल सम्म २० गाविस मात्रै घोषणा भएका छन् ।
जिल्ला शिक्षा कार्यालय सुर्खेतले चालु आबको असार मसान्त (आज) सम्ममा निर्धारण गरिएका सबै गाविसलाई घोषणा गरिसक्ने बताएको थियो । तर आर्थिक बर्षको अन्तिम दिन (आज) सम्म ४ वटा गाविस घोषणा हुन बाँकी रहेका छन् । निर्धारण गरिएका मध्ये मैनतडा, लेखफर्शा, घाटगाउँ र उत्तरगंगा गाविसलाई अनिबार्य तथा निःशुल्क शिक्षा प्रदायक गाविस घोषणा गर्न बाँकी रहेको जिल्ला शिक्षा अधिकारी रामप्रसाद उपाध्यायले बताए । यस भन्दा अघिल्लो आर्थिक बर्षमा दश गाविसलाई अनिबार्य तथा निःशुल्क शिक्षा प्रदायक गाविस घोषणा गरिएको थियो । आर्थिक वर्ष २०६९÷०७० मा जिल्लामा रहेका स्रोत केन्द्रमध्ये एउटा स्रोत केन्द्रमा कम्तिमा एउटा गाविसलाई निःशुल्क शिक्षा प्रदायक गाविस घोषणा गरी अनिवार्य तथा निःशूलक शिक्षा प्रदायक गाविसको संख्या २४ पु¥याउने जिल्ला शिक्षा कार्यालयको  योजना रहेको थियो । जिल्ला शिक्षा कार्यालयका अनुसार हाल सम्ममा गर्पन, दशरथपुर, रामघाट, कुनाथरी, बावियाचौर, लाटिकोइली, मालारानी, नेटा, कल्याण, लेखगाउँ, हरिहरपुर, मेहलकुना, धारापानी, कुनाथरी, रतु, तातापानी, डाँडाखाली, अवलचिङ्ग, काप्रिचौर र पोखरीकाँडालाई निःशुल्क शिक्षा प्रदायक गाविस घोषणा गरिएको छ ।
गाविस सचिव परिवर्तन हुने तथा समन्वयको अभावका कारण केही गाविस निःशूल्क तथा अनिवार्य शिक्षा प्रदायक घोषणा हुन नसकेको बताउँदै बाँकी रहेका चार गाविसलाई पनि साउन महिना भित्रै घोषणा गरिने जिल्ला शिक्षा अधिकारी उपाध्यायले बताए ।
उनले बाँकी गाविसमा त्यसका लागि गतिविधी चलिरहेकाले निर्धारण गरिएका सबै गाविस लाई चार पाँच गते भित्रै घोषणा गर्ने तयारी भइरहेको बताए । नेपाल सरकारले सन् २०१५ सम्मा सबैलाई शिक्षाको पहुँचमा समेट्न चलाएको सबैका लागि  शिक्षा अभियान अन्तर्गत सुर्खेतका थप १४ गाविसलाई आर्थिक बर्ष २०७०÷०७१ भित्रमा अनिवार्य तथा निःशूल्क शिक्षा प्रदायक गाविस घोषणा गर्ने जिल्ला शिक्षा कार्यालयले लक्ष्य लिएको छ । विद्यालयमा दरबन्दी तथा अन्य साधनस्रोतको उचित व्यवस्थापन नगरी  अनिवार्य तथा निःशूल्क शिक्षा प्रदायक गाविस घोषणा गर्दा विद्यालयमा प्रभावकारी कार्यन्वयनमा समस्या उत्पन्न भएको सम्बन्धीत विद्यालयहरुको भनाई रहको छ । विद्यार्थी संख्याका आधारमा दरबन्दी मिलना गर्ने भनिए पनि हाल सम्म पनि पूर्ण रुपमा दरबन्दी मिलानको काम हुन नसक्नु र जिल्ला शिक्षा कार्यालयबाट हुने साधन स्रोत तथा दरबन्दीको उचित बाँडफाँड नहँुदा अनिवार्य तथा निःशूल्क घोषणा प्रभावकारी नभएकाले यस तर्फ जिल्ला शिक्षा कार्यालयले ध्यान पु¥याउन आवश्यक देखिन्छ । घोषणा भैसकेका कतिपय विद्यालयहरुले अंग्रेजी शिक्षा सञ्चालनका नाममा त कुनै विद्यालयले अभिभावकबाट स्वच्छिक सहयोगका नाममा शूल्क लिने गरेकाछन् । अनिवार्य तथा निःशूल्क शिक्षा कार्यक्रमलाई प्रभावकारी कार्यन्वयनका लागि अनुगमन तथा विद्यालयको अवस्था र आवश्यक्ता हेरी सहयोगको समेत आवश्यक देखिन्छ ।    

Saturday, July 13, 2013


गोविन्द खत्री
सुर्खेत, २८ असार
वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाका कार्यकारी अधिकृत यामलाल ढकालले वीरेन्द्रनगरलाई बालश्रम मुक्त बनाउने बताएका छन् ।
आवाज संस्थाले शुक्रबार वीरेन्द्रनगरमा आयोजना गरेको श्रमिक बालबालिकाको अधिकार संरक्षण र बाल श्रमशोषण न्यूनिकरण तथा व्यवस्थापन सम्बन्धी जनचेतनामूलक कार्यक्रममा ढकालले यस्तो बताएका हुन् । उनले सबैको सहयोगमा वीरेन्द्रनगरलाई बाल श्रममुक्त नगरपालिकाका रुपमा अगाडी बढाउने योजनामा रहेको बताए । नगरपालिकामा अन्य क्षेत्र भन्दा बढी मात्रामा बाल श्रमिक भएकाले पनि बाल श्रम रोक्न त्यति सजिलो नभएको बताउँदै उनले सबैको सहयोग र सहकार्यमा वीरेन्द्रनगरलाई बाल श्रममुक्त नगरपालिका बनाउन सकिने बताए । योजनालाई अगाडी बढाउनका निम्ति जिल्ला स्तरीय कार्यशाल गरी ठोस कार्ययोजना बनाई अगाडी बढ्न आवश्यक रहेको बताउँदै त्यसका निम्ति आफूले विशेष पहल चाल्ने बताए । सुर्खेत जिल्लामा कति बाल श्रमिक छन भन्ने पछिल्लो तथ्याङक नभएपनि जिल्ला बालकल्याण समितिले २०६६ सालमा निकालेको तथ्याङ्कलाई आधार मान्ने हो भने ७ देखि १४ बर्ष उमेरका १ हजार एक सय ८९ जना बालश्रमिक सुर्खेतमा छन् । जसमध्ये सबैभन्दा धेरै ५ सय ५७ बालबालिका घरेलु श्रमिक रहेकाछन् । पछिल्ला तीन चार बर्षको अबधी भित्र जिल्लामा बालश्रमिकको संख्या घटेको नभई पहिलेको तुलनामा बढेको सरोकारवालाहरुको अनुमान छ । आवाज संस्थामा विभिन्न हिंसामा परी आर्थिक बर्ष २०६९÷०७० मा ७३ जना बालबालिकाले सेवा लिएको संस्थाको तथ्याङ्क छ । बाल श्रममुक्त मात्रै गर्ने भन्दापनि उनीहरुको सर्बाेत्तम हितलाई हेरेर आवश्यक कदम चाल्नु पर्ने आवाज संस्थाकी कार्यक्रम निर्देशक पवित्रा शाहीले बताईन् । जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय सुर्खेतका प्रमुख टंकप्रसाद चापागाईले बालश्रम र बालदुव्र्यबहार सरोकारला सबैको समस्या भएकाले बालश्रम बिरुद्ध सबैको एक्यबद्धता हुन जरुरी रहेको बताए । कनुै पनि कानून बन्दैमा समस्याको समाधान हुन नसक्ने भन्दै चापागाईले सबैले संबेदनशील भएर लाग्ने हो भने बालश्रम मुक्त गर्न सकिने बताए । कार्यक्रममा बोल्दै जिल्ला बालकल्याण समिति सुर्खेतकी बाल अधिकार अधिकृत रमा भण्डारीले बाल श्रमको मुख्य कारण गरिबी र जनचेतनाको अभाव भएकाले यस तर्फ सबैले ध्यान दिनुपर्ने बताईन् । बालश्रम अन्त्यका लागि यही साउन महिना देखि जिल्ला स्तरमा विशेष अभियान सुरु गरिने भण्डारीले बताइन् । जिल्ला प्रहरी कार्यालय सुर्खेतका प्रहरी निरिक्षक लक्ष्मण शाहीले पछिल्लो समय बालबालिकाहरु चोरी जस्ता घटनामा प्रत्यक्ष संलग्न हुने गरेको पाईएको बताउँदै बालश्रमले अपराध समेत निम्त्याउने भएकाले यसलाई न्यूनिकरण गर्न लाग्नु पर्ने बताए ।  कार्यक्रममा विभिन्न विद्यालका शिक्षक, संस्थाका प्रतिनीधि लगाएतको उपस्थीति रहेको थियो ।


Thursday, July 11, 2013

गोविन्द खत्री
सुर्खेत, २७ असार  ।
जनसंख्या बृद्धिलाई कम गर्ने विभिन्न उपायहरु मध्य एक हो ढिलो गरी विवाह गर्ने । चाँडै विवाह गर्दा स्वास्थ्यका हिसाबले त नकारात्मक हुन्छ नै सन्तान उत्पादन धेरै हुने र जनसंख्या समेत बृद्धि हुने गर्दछ ।
चिकित्सकहरुका अनुसार चाँडो विवाह गर्नु भनेको प्रजनन् प्रक्रियामा चाँडै सहभागी हुनु हो, कम उमेर मै गर्भाधान गर्नु हो । जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय सुर्खेतका अनुसार नेपालमा बार्षिक १५ देखी १९ बर्ष समूहका १७ प्रतिशतभन्दा बढी किशोरीहरुले गर्भाधान गर्ने गर्दछन् ।
जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय सुर्खेत र मध्यपश्चिम स्वास्थ्य निर्देशनालयले विश्व जनसंख्या दिवस २०१३ को अवसरमा बुधबार वीरेन्द्रनगरमा आयोजना गरेको कार्यशाला गोष्ठिमा यस्तो जानकारी दिइएको हो ।
३३ प्रतिशत अशिक्षित महिलाहरु किशोरी अवस्थामानै गर्भाधान गर्ने गर्दछन् । आर्थिक बर्ष २०६९÷०७० मा सुर्खेत जिल्लामा पहिलो पटक गर्भजाँच गराउने किशोरीहरुको संख्या २८ सय ३५ रहेको छ । अघिल्लो बर्षको तुलनामा भने कम हो अघिल्लो आर्थिक बर्षमा ३२ सय ९७ किशोरीहरुले पहिलो गर्भ जाँच गराएका थिए ।
जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयका जनसंख्या व्यवस्थापन फोकल पर्सन लोकबहादुर शाहीका अनुसार जम्मा गर्भवती महिलाको संख्याको अघिल्लो बर्ष ४ दशमलव २ प्रतिशत किशोरीले गर्भजाँच गराएको मा गत आर्थिक बर्षमा ३ दशमलव ७८ प्रतिशत किशोरीहरुले गर्भ जाँच गराएका थिए ।  केही कमि आए पनि सोचे जस्तो उपलब्धि हुन नसकेको शाहीले बताए ।
प्रवेशिका वा सो भन्दा माथी पढेका करिब चार सय मात्र किशोरीहरुले गर्भाधान गर्दछन् । भने परिवार नियोजन साधनको ज्ञान भएता पनि यसको प्रयोग विवाहित किशोरीहरुमा अत्याधिक कम भएको शाहीको भनाई छ । एनडिएचएसका अनुसार हाल विवाहित किशोरीहरु मध्ये १७ दशमलव छ प्रतिशतले मात्र परिवार नियोजनका साधन प्रयोग गरिरहेका छन् ।
गर्भाधानमा सोचे जति कमि नआउनु मा किशोरीहरुमा परिवार नियोजनका अस्थायी साधनको उपलब्धता नहुनु पनि एक महत्वपूर्ण कारण हो । स्वास्थ्यका क्षेत्रमा काम गर्ने संस्था एनडिएचएस अनुसार १५ देखी १९ बर्षका विवाहित ४१ दशमलव ५ प्रतिशत किशोरीहरुमा परिवार नियोजनको अपरिपूर्ति माग छ ।
शाहीका अनुसार आनो प्रजनन् दर नियन्त्रण गर्न चाहने किशोरीहरुमा परिवार नियोजन साधनको पहुँच सुलभ हुने हो भने साधन प्रयोगदर ३ देखि ४ गुणा बढेर ५९ प्रतिशत हुनसक्ने देखिन्छ । गर्भावस्था र सुत्केरी भएपछी हुने समस्याहरु २० बर्ष भन्दा मुनिका महिला ९किशोरी० हरुमा बढी देखिने शाहीले बताए ।
किशोरी अवस्थामा गर्भधारण गर्दा आमाको मृत्यु हुन सक्ने सम्भावना परिपक्क अवस्थाको दाँजोमा ५ देखी १० गुणा बढी हुन्छ । किशोरावस्थामा बच्चा जन्माउँदा जोखिम समेत बढि हुने बताउँदै शाहीले आमा मर्न सक्ने सम्भावना २ गुणा बढ्ने बताए । यो सम्भावना १५ बर्ष मुनि उमेरमा ५ गुणा बढी हुने, बच्चा मर्न जाने सम्भावना डेढ गुणा बढी हुने, असुरक्षित गर्भपतन हुन जाने शाहीको भनाई छ ।
विश्वमा बर्षेनि २० लाख यस्ता असुरक्षित गर्भपतन हुने गर्दछन् । अत्याधिक रगत बगेर ज्यान जान सक्ने, रक्त अल्पता हुन सक्ने सम्भावना बढी हुन्छ भने किशोरावस्थामा बच्चा जन्माउँदा मरेको र कम तौल बच्चा जन्मिने सम्भावना बढ्ने शाहीको भनाई छ ।
जनसंख्या व्यवस्थापनका लागि स्थानीय विकास अधिकारीको अध्यक्षतामा रहेको जनसंख्या व्यवस्थापन समितिले विभिन्न कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरेपनि उचित उपलब्ध हाँसिल गर्न नसकेको स्वयम समितिको भनाई छ । जनसंख्या व्यवस्थापन कार्यक्रम अन्र्तगत यस बर्ष सुर्खेतमा ८ लाख ७७ हजार खर्च गरिएको छ ।
तेह्रौं त्रिबर्षिय योजना अनुरुप सबै बर्ग क्षेत्र र उमेरका नागरिकहरुमा जनसंख्या व्यवस्थापनको कार्यक्रम पु¥याई सन् २०२२ सम्म प्रजनन दर प्रतिस्थापनमा पु¥याउने लक्ष्य राखिएको छ । राष्ट्रिय जनगणना २०६८ अनुसार हाल नेपालमा २ दशमलव ६ प्रतिशत प्रजननदर रहेको छ  भने १ दशमलव ३५ प्रतिशत बार्षिक बृद्धिदर रहेको छ ।
मध्यपश्चिमाञ्चल क्षेत्रको बार्षिक जनसंख्या बृद्धिदर १ दशमलव ६५ र सुर्खेतको १ दशमलव ९५ प्रतिशत रहेको छ । सुर्खेतको जम्मा जनसंख्या ३ लाख ५० हजार ८ सय ४ रहेको छ । दिवसको अवसरमा आयोजना गरिएको कार्यशाला गोष्ठीमा  प्रमुख जिल्ला अधिकारी पुरुषोत्तम कुँवरले जनसंख्या व्यवस्थापनका लागि रणनीति तयारी गरी प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्नुपर्ने बताए ।
जनसंख्याको प्रत्यक्ष रुपमा विकाससंग सम्बन्ध हुने भएकाले विकासका लागि जनसंख्याको सहि व्यवस्थापन आवश्यक रहेको बताए । जिल्ला जनसंख्या व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष तथा स्थानीय विकास अधिकारी भोजेन्द्रकुमार क्षेत्रीले जनसंख्या शिक्षालाई प्रभावकारी रुपमा कार्यान्वयन गरे जनसंख्या व्यवस्थापनमा सहयोग पुग्ने बताए ।

Tuesday, July 9, 2013


सुर्खेत, २५ असार ।
जिल्ला प्रहरी कार्यालय सुर्खेतले अपराधका घटना नियन्त्रण र न्यूनिकरणका लागि विशेष सुरक्षा अभियान सुरु गर्ने भएको छ । जिल्ला प्रहरी कार्यालय सुर्खेतले मंगलबार अभियानका बारेमा जानकारी गराउनुका साथै सुझाव संकलन गर्ने उद्देश्यले सरोकारवालाहरुबीच अन्तरक्रिया समेत गरेको छ । 
अभियानका बारेमा जानकारी गराउँदै सुर्खेत जिल्ला प्रहरी प्रमुख प्रहरी नायव निरीक्षक (एस.पी) विश्वनिरञ्जन प्रधानले लागु औषधको कारोबार तथा नियन्त्रण, घरेलु तथा मादक पदार्थको उत्पादन तथा बिक्री बितरण, चोरी तथा लुटपाट नियन्त्रण, गुण्डागर्दी तथा देहव्यापार नियन्त्रणका विषयमा निगरानी बढाएको छ ।
त्यसैगरी ट्रापिmक नियम उलंघनकर्ता उपर कारवाही, मादक पदार्थ सेवन गरी सवारी चलाउने, बिना हेल्मेट मोटरसाईकल चलाउने, तीन जना वा बढी चढने, तीव्र गतीमा चलाउने, लगायतका अभियान सञ्चालन गर्ने बताए ।
आर्थिक बर्ष २०६९÷०७० मा जिल्ला प्रहरी कार्यालयमा तीन सय १७ जम्मा मुद्दा दर्ता भएको एस.पी. प्रधानले जानकारी दिए । दर्ता भएका मुद्धाहरुमा जघन्य अपराध ९२, जवरजस्ती करणीका ३० , बालबालिका सम्बन्धी ७ (बाल बिवाह समेत), चोरी अपराध १०, सार्वजनिक अपराध ४६, लागुऔषध अपराध २८ रहेको प्रधानले जानकारी दिए ।
विगतका बर्षहरुको अपराधिक गतिविधीलाई ध्यान दिँदै नियन्त्रणका लागि विशेष कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरिने प्रधानले बताए । लागुऔषध दुव्र्यसनि नियन्त्रणका लागि सरकारी तथा निजी विद्यालयहरुसंग सहकार्य गरी विद्यालय  सम्पर्क कार्यक्रम गर्ने, सरकारी तथा गैर सरकारी संघ–संस्थाहरुसंग समन्वय गरी लागुऔषध विरुद्ध सडक नाटक तथा ¥याली गर्ने, लागुऔषध दुव्र्यसनिको पहिचान गरी कानुनी  कारवाही गर्ने प्रहरी प्रमुख प्रधानले बताए ।
घरेलु मादक पदार्थ नियन्त्रणका लागि नगरपालिका, गा.वि.स., संघ संस्थाहरु तथा स्थानीय क्लवहरुसंग समन्वय गरी आवश्यकता अनुसार सहयोग माग गर्ने, अवैध मदिरा उत्पादन तथा विक्रि वितरणमा संलग्न होटेल, भट्टी तथा व्यक्तिहरुको जाँच गरी आवश्यक कारवाही गर्ने योजना सार्वजनिक गरिएको छ ।
ट्राफिक व्यवस्थापनका लागि ट्राफिक जाँचलाई सक्रिय गराउने, सवारी चालकलाई स्थलगत प्रशिक्षण एवम सचेतनामुलक जानकारी दिने, पैदल यात्रीहरुलाई ट्राफिक संकेत तथा नियम बारे सचेतना कार्यक्रम गर्ने, विद्यालय सम्पर्क कार्यक्रम संञ्चालन गर्ने ।
साथै चोरी नियन्त्रणका लागि सादा पोशाकमा विशेष प्रहरी टोली परिचालन गरी सूचना संकलन गर्ने, रात्री पैदल गस्तीको संख्या बढाउने, श्ांकास्पद ठाउँ तथा चोकहरुको पिकेट ड्यूटीलाई प्रभावकारी बनाउने र मोबाईल गस्ती सक्रिय बनाउने कार्यक्रमहरु अगाडी सारिएको छ ।   प्रधानले अभियानलाई सफल पार्नका लागि सबैलाई सहयोग गर्न अनुरोध समेत गरेका छन् ।
               प्रहरी सेवा आधुनिकीकरण गर्न आवश्यक छ ः भण्डारी
मध्यपश्चिमाञ्चल प्रहरी प्रमुख प्रहरी नायव महानिरीक्षक (डिआईजी) राजेन्द्र सिंह भण्डारीले अहिले प्रबिधिको विकास भैसकेकाले प्रहरी सेवालाई समेत आधुनिकीकरण गर्न आवश्यक रहेको बताएका छन् ।
उनले जिल्ला प्रहरी कार्यालय सुर्खेतले आयोजना गरेको विशेष अभियानको जानकारीका गराउनुका साथै भण्डारीसंग परिचयात्मक  कार्यक्रममा यस्तो बताएका हुन् । “प्रबिधिको जमाना आएको छ, उनले भने “प्रहरीको पुरानै डण्डाको तालले हँुदैन आधुनिकिकरण गर्न खोजिरहेका छौँ ।”
समाज परिवर्तन र शान्ति स्थापनाका लागि प्रहरी एकातिर र समाज अर्काे तिर भए संभव नहुने भन्दै प्रहरीलाई आग्रह भन्दा पनि आदेश र परिचालन गर्नुपर्ने बताए । स्थानीय समस्याहरुको वस्तुगत पहिचान गरी समाधानका लागि कार्ययोजना अघि बढाउनुपर्ने बताउँदै त्यसका निम्ति प्रहरी सहयोग गर्न सधैँ तयार रहेको बताए ।
उनले प्रहरीलाई कति परिचालन गर्ने भन्ने विषय समाजको हातमा हुने र समाजले शान्ति स्थापना र अपराध न्यूनिकरणका लागि तत्परता देखाए प्रहरीले त्यसमा सहयोग गर्ने र लागि पर्ने बताए ।
लागुऔषध तथा अन्य अपराध न्यूनिकरणका लागि त्यस्ता क्रियाकलापमा संलग्नहरुलाई हतोत्साहित गर्न तर्फ उन्मुख हुनुपर्ने उनको भनाई थियो । मध्यपश्चिमाञ्चल क्षेत्रकै सुरक्षा र सुव्यवस्थाका लागि हिमाल, पहाड र तराईमा छुट्टा छुट्टै कार्ययोजना बनाएर लागि रहेको बताउँदै त्यसैको निरन्तरताका लागि बाँकेमा सांगठनिक अपराध न्यूनिकरण योजना सुर्खेतमा विशेष अभियान र अन्य जिल्लामाहरुमा पनि सोही अनुरुपका अभियानहरु सञ्चालन गरिने भण्डारीले बताए ।


Monday, July 8, 2013

सुर्खेत, २५ असार 
सुर्खेत जिल्लाका आँप खेति गर्ने कृषकहरु आँप पाक्नै लाग्दा पनि खरिदका लागि व्यापारीहरु नआएपछि कुहीने होकी भन्दै निरास भएकाछन् ।
विगतका बर्षहरुमा भन्दा यस बर्ष राम्रो उत्पादन हुने देखिएपछि सुरुमा आँपबाट राम्रो संभावना देखेका कृषकहरु आँप रुखमै पाक्न लाग्दा समेत बिक्रि नभएपछि बिक्रि नै नहुने होकी भनी निरास भएकाहुन् । सुर्खेतका रामघाट, दशरथपुर, मेहलकुना, साहारे, लेखफर्सा, गुमी, मैनतडा, बाबियाचौर लगाएतका गाविसमा व्यावसायिक आँप खेति गरिदै आएको छ । जिल्लामा करिब दुई सय ८० हेक्टर क्षेत्रफलमा आँप खेति गरिने र तीन हजार मेक्ट्रिकटन भन्दा बढी आँप उत्पादन हुने गरेको जिल्ला कृषि विकास कार्यालय सुर्खेतका प्रमुख बिजय गिरीले बताए ।  जिल्लामा फलफूल खेति मध्ये आँप खेति सबै भन्दा बढी र राम्रो मानिन्छ । आँपलाई खेतिनै प्रमुख खेतिका रुपमा गदै आएका कृषकहरुलाई क्षती हुँदा असर पुग्ने गरेको छ । रामघाट ४ का रमेश खत्रीले दुई विगाह जमिनमा आँप खेति गरेको र व्यापारीहरु आँप खरिदका लागि नआएपछि रुखमै पाकेर छर्ने गरेको बताए । बिक्रिका लागि छिन्चु र वीरेन्द्रनगर बजार सम्म लिदा पनि बिक्रि नहुने र बिक्रि भएपनि उचित मूल्य नपाएको उनको भनाई छ ।  यता जिल्ला कृषि विकास कार्यालय सुर्खेतका प्रमुख विजय गिरीले अहिले तराई र भारतको आँपले गर्दा बजार नपाएपनि केहि समय मै बजार पाउने भन्दै किसानहरुलाई आत्तियर काचो आँप नबेच्न आग्रह गरेकाछन् । सुर्खेतमा उत्पादन हुने आँप विगतका बर्षहरुमा पोखरा  लगाएतका ठाउँमा बिक्रि हुने गरेको र यस बर्ष व्यापारीहरु नआएको बताए । हाल सम्म कार्यालयमा प्रत्यक्ष रुपमा कुनै किसानले बजारको लागिा आग्रह नगरेको बताउँदै गिरीले बजारको लागि सहकारी वा समुह मार्फत आएमा समन्वय गर्ने बताए । विगतका बर्षहरुमा कृषकहरुले काँचो आँप बिक्रि गरेकाले ग्राहकहरुमा समेत सुर्खेतको आँप राम्रो हुदैन भन्ने बुझाई परेकाले समेत राम्रोसंग पाक्ने समय भएपछि मात्रै बिक्रि गर्न समेत गिरीले आग्रह गरेकाछन् ।    

सुर्खेत, २३ असार
शनिबारदेखि वीरेन्द्रनगरमा सुरु भएको प्रथम जिल्ला सरसफाई सम्मेलन सुर्खेत १५ बुँदे घोषणा गर्दै आईतबार सम्पन्न भएको छ ।
सुर्खेत जिल्लालाई बि.सं २०७३ (सन् २०१५) अगावै खुला दिसामुक्त जिल्ला वनाउन सञ्चालित अभियानलाई सरसफाई गुरुयोजना, सुर्खेत घोषणा पत्र २०६६, नेपालगंज प्रतिबद्धता पत्रका आधारमा थालिएका सामुहिक प्रयासहरुलाई सफल बनाउन सुर्खेत घोषणा पत्र २०७० जारी गरिएको हो । हाल सम्म भएका उपलब्धीहरुलाई संस्थागत गरी सहकार्यको मूल्य र मान्यतालाई आत्मसाथ गर्दै सरसफाई आन्दोलनलाई सशक्त बनाउन १५ प्रतिबद्धता सहितको घोषणा पत्र जारी गरिएको छ । घोषणा पत्र मार्फत जिल्लालाई सन् २०१५ अगाबै खुला दिसामुक्त क्षेत्र बनाई पूर्ण सरसफाई उन्मुख गराउने, दुई बर्ष भित्रमा सरसफाई सम्बन्धी रणनीतिक कार्ययोजना तर्जुमा गर्ने, खुला दिसा गर्नुलाई सामाजिक अपराध घोषणा गर्ने उल्लेख गरिएको छ । “हामी सुर्खेत जिल्लावासीहरु आफ्नो चर्पी आफै बनाउन सक्षम छौँ”, घोषणा पत्रमा उल्लेख गरिएको छ “व्यक्तिगत चर्पी निर्माण गराउन हाम्रो समाजमा अन्तयन्त असक्त अवस्थामा रहेका व्यक्ति र परिवारलाई सहयोग गर्नु हाम्रो आफ्नो दायित्व ठान्छौँ ।” सुर्खेत जिल्लाको सहरी क्षेत्रमा सरसफाईका लागि सार्बजनिक शौचालयको निर्माण, पानीको पुनः प्रयोग, पनरभरण र फोहोरमैला उचित व्यवस्थापनका साथै प्लाष्टिक रहित सहरको रुपमा विकास गर्ने घोषणा गर्दछौँ, घोषणा पत्रमा उल्लेख गरिएको छ । राजनैतिक दलहरुले आफ्नो प्रतिष्ठा र साझा दायित्व ठानी अभियानमा साझा कार्ययोजना बनाई कार्यन्वयनका लागि स्थानीय कमिटि तथा भातृ संगठनहरुलाई निरन्तर परिचालन गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका छन् । सञ्चारकर्मीहरुले आफ्नो भूमिकालाई अझ प्रगाढ र फराकिलो बनाउँदै रेडियो कार्यक्रम, टेलिभिजन तथा पत्रपत्रिकामा सन्देशमुलक सूचना÷समाचार प्रकाशन तथा प्रसारण गरी प्राथमिकता प्राप्त सामूहिक अभियानको रुपमा विकास गर्ने प्रतिबद्धता गरेकाछन् ।  सरकारी कार्यालयहरु, विकास साझेदार तथा अन्य गैरसरकारी संस्थाहरु, जिल्ला जनस्वास्थय कार्यालय, सरसफाई तथा स्वच्छता सम्बन्धीका समिति उपसमितिहरु, सामुदायिक वन उपभोक्ता समितिहरु, सहकारी संस्थामा आबद्ध व्यक्ति, उद्यमी, व्यापारीले पनि अभियानमा सक्रिय रुपमा लाग्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेकाछन् । सरसफाईका संरचना तथा वानीव्यहोरा कायम गर्न प्रयाप्त तथा स्वच्छ खानेपानी सेवा व्यवस्थापनको लागि कार्ययोजना तयार गरी कार्यन्वयन गर्ने, अभियानमा बिशेष योगदान गर्ने व्यक्ति तथा संघ संथालाई सम्मान र पुरस्कृत गर्ने परिपाटीलाई निरन्तरता दिने र घरधुरी र सार्बजनिक स्थलहरुमा बालमैत्री, अपाङ्गमैत्री, महिलामैत्री, बृद्धमैत्री चर्पी प्रबद्र्धन गर्न सामुहितक रुपमा प्रतिबद्धता गरिएको छ ।
साथै सम्मेलनबाट सुर्खेत जिल्लालाई खुला दिसामुक्त बनाउनका लागि आचारसंहिता समेत जारी गरिएको छ  । सर्बसाधारणका लागि, उद्योगपती, व्यावसायी, जग्गाधनी, घरधनी, विद्यालय, राजमार्ग र यातायात मज्दुर, अस्पताल एवं स्वास्थ्य संस्था, कार्यालय एवं संघ संस्था, जिल्ला नगर, गाउँ स्तरिय खानेपानी तथा सरसफाई स्वच्छता समिति लगाएतलाई छुट्टा छुट्टै आचारसंहिता घोषणा गरिएको छ । विभिन्न संघ संगठन तथा कार्यालयहरुले आफ्नो संकल्प समेत घोषणा गरेका छन् ।
समापन कार्यक्रममा सहयाक क्षेत्रीय प्रसाशक बासुदेव दाहालले घोषणा पत्रको प्रभावकारी कार्यन्वयनमा ध्यान दिनुपर्ने बताए । स्थानीय विकास अधिकारी भोजेन्द्रकुमार क्षेत्रीले सम्मेलनबाट घोषणा गरिएका कुरालाई मध्यनजर गर्दै अघिबढ्न सबैलाई आग्रह गरेका थिए । निर्वतमान सभासद् कमला शर्मा, प्रमुख जिल्ला अधिकारी पुरुषोत्तम कुँवरले, क्षेत्रीय अनुगमन कार्यालय सुर्खेतका निमित्त प्रमुख रामलखन मण्डल, संघीय तथा स्थानीय विकास मन्त्रालयका उप—सचिव रमेशकुमार अधिकारी, समाजशास्त्री तथा सहजकर्ता भोजेन्द्र अर्याल, कमल अधिकारी राजनीतिक दलका प्रतिनीधिहरु त्था सरकारी तथा गैरसरकारी संघसंस्थाका प्रमुख एवं प्रतिनीधिहरुको लगाएतको सहभागिता रहको थियो ।
यसैबीच नेपाल पत्रकार महासंघ शाखा, सुर्खेतले पश्चिम तातापानी गाविसलाई आफ्नो समन्वयमा खुला दिसामुक्त घोषणा गर्ने भएको छ । सरसफाई सम्मेलनमा बोल्दै महासंघका अध्यक्ष दुर्गा थापाले पत्रकारहरुले सरसफाई र खुला दिसामुक्त अभियानमा सक्रियतापूर्ण ढंगले सहयोग गर्दै आएको बताउँदै नमूनाका रुपमा तातापानी गाविसलाई महासंघको समन्वयमा  खुला दिसामुक्त बनाउने घोषणा गरेका थिए । तातापानीलाई समन्यमा घोषणा गर्ने भएपनि निगरानी र अनुगमन भने ५० औ गाविस र नगरपालिकामा समेत प्रभावकारी रहने प्रष्ट पारे ।

Saturday, July 6, 2013

सुर्खेत, २२ असार
सिम्ताली विद्यार्थी एकता समाज सुर्खेतको आयोजनामा शनिबार बृहत काब्य गोष्ठी सम्पन्न भएको छ ।
गोष्ठीमा उपस्थीत साहित्यकारहरुले आःआफ्ना रचनाहरु वाचन गर्नुका साथै साहित्य बिद्याका बारेमा आप्mनो धारणा राखेका थिए । अतिथीहरुले सिम्ता क्षेत्र साहित्य र संस्कृतीको विबिद्यता बोकेको क्षेत्र भएकाले समाजले यसको संरक्षणका साथै साहित्य क्षेत्रमा योग्दान गर्नुपर्ने सुझाव दिएका थिए । वाङमय चौतारी सुर्खेतका अध्यक्ष गणेशभक्त गौतम प्रमुख अतिथि रहेको गोष्ठीमा बिशिष्ट अतिथि डा.दीपक गौतम , अतिथिहरु रमेश चन्द कुसुम, महेन्द्रचन्द्र महासागर, क्षितिज समपर्ण, तेजबिक्रमसिंह लगाएतको उपस्थीति रहेको थियो । एकता समाजका सचिव विष्णु महताराले सञ्चालन गरेको गोष्ठी अध्यक्ष गगनसिंह ठकुरीको अध्यक्षतामा सम्पन्न भएको थियो ।


Friday, July 5, 2013


गोविन्द खत्री
सुर्खेत, २१ असार ।
नजिकैको बस पार्कका कारण मध्यपश्चिमाञ्चल विश्वविद्यालय अन्र्तगतको महाविद्यालय (वीरेन्द्रनगर बहुमुखि क्याम्पस) र सुर्खेत क्याम्पस (शिक्षा) र इगरब्रिज उच्च माविका विद्यार्थीहरुले पढाईमा बाधा खेप्नु परेको छ ।
एक बर्ष पहिले बसपार्कको पुनःनिर्माण सुरु गरेपछि वीरेन्द्रनगर—९ मिलडाँडा स्थित शिक्षा क्याम्पस र बहुमुखी क्याम्पस रहेकोबीचको खालि ठाउँमा बैकल्पिक बसपार्क बनाइएको थियो । सुरुमा विद्यार्थीहरुको समेत समहाभागितामा वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाको अगुवाईमा अनुगमन समिति गठन गरी विभिन्न सहमति गरीए पनि यातायात समितिहरुले सहमतिको पालना नगर्दा  पठन पाठनमा प्रत्यक्ष रुपमा असर परेको छ ।
बसहरुले हाइवेयमा हरण नबजाउने,  क्याम्पसहरुको उत्तरतर्फको सडकबाट ठुला गाडीहरु नचलाउने र शौचालय लगाएतका फोहोर जन्य कुराहरुको निर्माण नगर्ने सहमति भएपनि त्यसको पालना नभएको हो । बस चालकहरुले मनपरी ढंगले हरण बजाउने र क्याम्पसको उत्तर तर्फको सडक हुँदै दैलेख लगायतका ठाउँमा बसहरु सञ्चालन गर्ने गरेकाले पढाईमा बाधा पुगेको विद्यार्थीहरुको भनाई छ । 
एक विद्यार्थीले भने “गाडीहरुले बेस्सरी हरण बजाउँदा परिक्षाको समयमा त झनै असर पर्ने गर्दछ,” क्याम्पसको नजिक बसपार्क राखिएकोले क्याम्पस प्रशासनले समेत चासो नदेखाउनु विद्यार्थीहरुको भविष्य माथिको खेलवाड हो ।” बसपार्क व्यवस्थापनको मुख्य जिम्मेवारी नगरपालिकाले लिएको भएपनि व्यवस्थापन तर्फ खासै चासो नलिएको विद्यार्थीहरुले बताएका छन् ।
अनुगमन समितिका सदस्य समेत रहेका अनेरास्वीयु सुर्खेतका सचिव प्रेम खड्काले बसपार्क स्थापनाका लागि सुरुमा भएको सहमतिको कार्यान्वयन नगरी मनपरी ढंगले बस व्यावसायी समितिमहरु चलेको भन्दै यसमा नगरपालिकाले समेत चासो नदेखाएको बताए ।
सुरुमा भएको सहमती अनुसार पहिलो ३ महिना र पुनः ६ महिना सम्म सो स्थानमा बसपार्क राख्ने सहमति भएपनि समय सकिएको महिनौं वितिसक्दा पनि नगरपालिकाले बसपार्क सार्नमा चासो नदिनु लाचारिपन भएको बताए । नगरपालिकाका प्रशासकीय अधिकृत प्रकाश पौडेलको संयोजकत्वमा रहेको अनुगमन समितिलाई समेत सक्रिय नबनाई संयोजक आफूखुसी ढंगले अघि बढेको र व्यवस्थापनमा चासो नदेखाएको खड्काको भनाई छ ।
यता समितिका संयोजक तथा प्रशासकीय अधिकृत प्रकाश पौडेलले भने नगरपालिका एक्लैले गरेर केही नहुने बताउँदै पुनः बस समितिलाई पत्राचार गर्ने बताए । नगरपालिकाका कार्यकारी अधिकृत यामलाल ढकालले बस व्यावसायी समितिहरुले सहमतिको सुरु—सुरुमा पालना गरेपनि पछि आएर पालना नगरेको बताउँदै सकभर सहमति कार्यान्वयन गराउने बताउँछन् । निर्माणाधिन बसपार्कमा बेश कोर्ष तयार भएको अर्थात असारको अन्त्य सम्ममा ग्राभेल गरिसक्ने बताए । 
प्राबिधिकहरुको अनुसार बेश कोर्ष तयार भएपछि बसहरु सञ्चालनमा ल्याउन सकिने अधिकृत ढकालले बताए । बसपार्क भन्दा पनि बसपार्कमा सञ्चालन गरिएका पसलहरुका कारण पनि सञ्चालनमा ल्याउन सोच्नु परेको ढकालले बताए । विद्यार्थीहरुले भने छिटो भन्दा छिटो बसपार्क व्यवस्थित गरी शिक्षण क्षेत्रमा ध्वनी तथा अन्य प्रदुषणबाट मुक्त गर्नुपर्ने माग राखेका छन् ।




सुर्खेत, २१ असार
जनसेवा उच्च मावि घुस्रामा मंगलबार कथा लेखन प्रतियोगिता सम्पन्न भएको छ । निमावि र मावि तहको छुट्टा छुट्टै गरिएको प्रतियोगितामा स्थान प्राप्त गर्ने विद्यार्थीहरुलाई पुस्कार वितरण गरिएको थियो । मावि तर्फको प्रतियोगितामा शान्ता रेग्मी प्रथम, बासुदेव शर्मा द्धितीय, बमबहादुर खड्का तृतीय र कमला चौधरी सान्तोना भएका छन् । निमावि तर्फको प्रतियोगितामा सन्तोष चौधरी प्रथम, सुरेश चौधरी द्धितीय, रिना चौधरी तृतीय र राजेन्द्र विष्टले सान्तोना स्थान प्राप्त गरेका थिए । कार्यक्रममा असार महिनाको पहिलो र दोस्रो शुक्रबार सञ्चालन गरिएका अतिरिक्त क्रियाकलापमा स्थान ल्याउने विद्यार्थीहरुलाई समेत पुरस्कार वितरण गरिएको विद्यालयका प्रअ भक्तबहादुर शाहीले जानकारी दिए । अंग्रेजी निबन्ध लेखन तथा  मावि र निमावि तहमा गरिएको चित्रकला प्रतियोगिताको पुरस्कार वितरण गरिएको शाहीले बताए । विद्यार्थीहरुको अन्तनिहित प्रतिभाको उजागर गर्न विद्यालयले प्रत्येक शुक्रबार पाठ्यक्रम सहयोगी विभिन्न क्रियाकलापको आयोजना गर्ने गरेको छ ।

Thursday, July 4, 2013


सुर्खेत, २० असार
लाटिकोइली गाविसमा अन्तर विद्यालय स्तरिय हाजिरीजवाफ प्रतियोगिता बिहिबार सम्पन्न भएको छ ।
  गाउँ शिक्षा समिति लाटिकोइलीले आलोपालो गरी गाविस भित्रका विभिन्न विद्यालयहरुमा अतिरिक्त क्रियाकलापगरी सामुदायिक विद्यालयको खस्किदो स्थितीलाई सुधारर्न मद्धत पु¥याउने उद्देश्यले  कोपिला मावि प्रसेनीमा हाजिरीजवाफ प्रतियोगिता गरेको हो । गाउँ शिक्षा समितिको सहयोग र कोपिला मावि प्रसेनीको आयोजनामा प्रथमिक तह स्तरको प्रतियोगिता गरिएको हो । गाविसमा रहेका १४ वटा सामुदायिक विद्यालयहरु रहेकोमा प्रतियोगितामा मध्ये ११ विद्यालयबाट सहभागिता रहेको थियो । प्रतियोगितामा पथम सुर्याेदय प्रावि पातलगंगा, काँक्रेबिहार प्रावि चारकुने द्धितीय, नेरा निमावि वामेखोला तृतीय र जनसेवा उमावि घुस्राको समुहले  सान्तोना स्थान प्राप्त गरेका छन् । स्थान ल्याउने समुहरुलाई प्रमाणपत्र तथा प्रथम हुनेलाई ८ सय बराबरको शैक्षिक सामग्री, द्धितीयलाई ६ सय, तृतीयलाई ४ र सान्त्तोनालाई ३ सय बराबरको शैक्षिक सामग्री प्रदान गरिएको छ । समितिले विद्यालयको गुणस्तर बृद्धी, अनिवार्य तथा निशुल्क शिक्षा घोषणा कार्यक्रमलाई कार्यन्वयन गर्न गाविस भित्रका प्रत्यक सामुदायिक प्राविहरुलाई १० हजार, निमाविलाई २० हजार, माविलाई ३० हजार र उच्च माविलाई ४० हजारका दरले १४ वटा सामुदायिक विद्यालयहरुलाई अनुदान समेत प्रदान गरेको सकेको छ । अनिवार्य तथा निशुल्क शिक्षा कार्यन्वयन प्रक्रिया अन्र्तगत विद्यालय बाहिर रहेका वालवालिकाहरुलाई विद्यालयको पहुँचमा ल्याउन, भर्ना भईसकेका बालबालिकाहरुलाई टिकाई राख्न र गुणस्तरीय शैक्षिक वातावरण कायम गर्नका लागि सो अनुदान गाउँ शिक्षा समितिले प्रदान गरेको हो । त्यस बाहेक भवन निर्माण शिक्षक तलव भत्ता आदि कार्यकालागि भने गाउ शिक्षाले रकम दिन नसक्ने  निर्णय गरिएको गाउँ शिक्षा समिति लाटिकोइलीका सदस्यसचिव भक्तबहादुर शाहीले जानकारी दिए । विद्यालय निरिक्षक उत्तमप्रसाद आचार्य प्रमुख अतिथि रहेको प्रतियोगिता शिक्षक अभिभावक संघका अध्यक्ष भीमबाहादुर थापाको अध्यक्षतामा सम्पन्न भएको थियो ।


१) अहिले एमालेले के कस्ता गतिविधीहरु गरिरहेको छ ?
सुर्खेतमा नेकपा एमालेका गतिविधिहरु भन्नुपर्दा बहुपहिचान सहितको संघियता सामाजिक एकता सहितको राष्ट्रियता भन्ने मूल नाराका साथ अभियान सम्पन्न ग¥यौँ । निर्वाचन तीन क्षेत्रका १५ स्थानमा कार्यक्रम सम्पन्न  गरी अगुवा कार्यकता र अन्य कार्यकर्ताका भावनालाई समेट्याँै, शक्ति सन्तुलन र गाविसमा अन्य राजनीतिक पार्टिको अवस्थाका बारेमा १५ वटा मै सम्पन्न भयो । लामो समय पछि जनसभा सम्पन्न गर्दै छौँ अब अहिले हाम्रो ध्यान यसमै छ, हाम्रा नेता कार्यकर्ता विशेष गरी उपत्यकाका कार्यकर्ताहरु त्यसमै केन्द्रीत भैरहेका छौँ ।
आमसभा केका लागि गर्न लाग्नु भाछ, चुनाव प्रचारमा लाग्नु भएको हो ?
चुनाव भन्दा पनि पार्टीको आन्तरिक जीवनलाई व्यवस्थीत गर्न आमसभा गर्न लागिएको हो । पार्टी मजभुत नभईकन चुनाको कुनै मतलब हुदैन त्यसैले उपस्थीतका आधारमा आप्mनो मूल्याङ्कन गर्न पनि आमसभाले मदत गर्नेछ । नेकपा एमाले गत संबिधान सभाको चुनावमा पनि सुर्खेतको पहिलो पार्टी नै थियो यस पटक पनि पहिलो नै हो अहिले नै चुनाव प्रचार प्रसारमा लाग्नुपर्ने अवस्था एमालेको छैन । बाहिर अरुले हेर्दा निर्वाचन मुखी भन्ने होला तर एमालेले बुझ्ने कुरो जनसभा शक्ति देखाउने अवसरको रुपमा लिएका छौँ ।

अहिले त मकै छर्ने समय भएको छनी यतिवेला आमसभामा आएर जनताले के पाउछन ?
पहिलो कुरा त अहिले पानी पनि परेको छैन मौसमले हामीलाई साथ दिएको छ मकै छर्ने बेला भएको छैन । दोस्रो कुरा के हो भने नेकपा एमाले यो मूलुकको स्पस्ट नीति र विचार बोकेको पार्टी जनताको पक्षमा सिद्धान्त भएको पार्टी नेकपा एमालेको नीती तथा कार्यक्रमहरु सुन्न र बुझ्न जनताहरु आतुर छन् त्यसैले आफ्नो कामलाई एक दिनका लागि भएपनि थाती राखेर आउन तयार छन् । एक दिनका निम्ती सुर्खेती जनता आफ्नो कामलाई थाती राखेर एमालेको विचार सुन्न आउँछन् त्यसकारण हामीलाई विश्वास छ । खेतीपातीको बेला जनताले भोट हाल्ने राजनीतीमा समय दिनुपर्ने जुन यथार्थता छ सर्वप्रथम त मूलुकको राजनीतिक अवस्था ठिक छैन मूलुकको राजनीति ठिक भयो भने मात्रै जनताका चाहाना पुरा हुने हुन् ।
आगामी चुनावमा एमालेलाई ठुलो पार्टी बनाउनुस भन्नु भएको छ किन ठुलो पार्टी बनाउन आवश्यक छ ? 
जनताको पक्षमा नीति लिने पार्टी नेकपा एमाले हो युवा, महिला, जनजाती, मुस्लीम, हिमाल पहाड तराई सबै ठाउँका सबै जनताको साझा सवालहरु सम्बोधन गर्ने पार्टी नेकपा एमाले हो । कांग्रेस र माओवादीले केही पनि दिएनन् कांगे्रस ठुलो पार्टी भयो प्रजातन्त्र कम्जोर भयो र सत्ता समेत आफ्नै हातबाट राजालाई दियो र माओवादी ठुला पार्टी बन्यो जनतालाई शान्ति पनि दिन सकेन संबिधान पनि दिन सकेन उल्टो संबिधानसभाको अवसान गरायो र राष्ट्रयताका सवालमा घात ग¥यो । एमालले के दिन्छ भन्ने कुरामा बिचार दिन्छ, जागरुक बनाउने कुरा छ एमालेलाई ठुलो पार्टी नबनाए सम्म मूलकमा संबिधान पनि बन्दै र शान्ति कायम पनि हुदैन ।  त्यसकारण अवको मूल उद्देश्य के हो त भन्दा शान्ति र संबिधान दिने कुरा प्रमुख हो । नेकपा एमालेले ठुलो पार्टी नभए सम्म सुर्खेतलाई पनि समृद सुर्खेत बनाउ सकिदैन र मूलुकलाई पनि स्वाधिन र समृद राष्ट्र बनाउन सकिदैन । सुर्खेतमा अहिले पनि  पहिलो पार्टी छ र  आगामी चुनावमा पनि ठुलो होइन तीनवटै क्षेत्रमा जिताउन आवश्यक छ ।

आमसभालाई शक्ति प्रदर्शनका रुपमा पनि लिनुभएको छ  कति जनता उपस्थीती गराउने तयारीमा हुनु हन्छ ?
अरु पार्टीको जस्तो पूर्व पश्चिम गाडी लिने तयारी गरेका छैनौँ विशेष गरी उपत्यका केन्द्रीत भएकाले बाहिर त्यति सहभागीता रहदैन । तर पानि गाउँ कमिटि क्षेत्रीय कमिटिले के गर्छ आउने गाडीहरुलाई नआउ त भनेकाछैनौँ  १५ देखि २० हजारको उपस्थीति रहेने अनुमान छ ।
अरुलाई मात्रै दोष लगाउनु भन्दा पनि एमालेले पनि तीन तीन पटक सत्ता सञ्चालन गरेको छ नी ?
एमालेको नौ महिने सरकारलाई हेर्ने हो भने बृद्धका सवाल होस, एकल महिला, दलित, बाबालिकाको  सवाल होस र त्यो आफ्नो गाउँ आफै बनाउ जस्ता कार्यक्रमहरुको सवालमा एकालेले सबैलाई सम्बोधन गरेको छ । नौ महिनामा भएका कामका आधारमा भन्ने हो भने राम राज्य सञ्चालन भएको थियो त्यो काम अहिले चर्चा कम भएको छ उचित प्रचार प्रसार हुन सकेको छैन् । बाँकी २ वटा सरकारहरु अल्पमतका सरकार थिए त्यो बाध्यता थियो मिलिजुली सरकारको कुरा थियो माधव नेपाल र झलनाथ सरकारमा हुँदा राम्रा गर्न नसके पनि नराम्रा कामहरु पनि गरेका छैनौँ । माओवादी कांग्रसले कुनै राम्रो काम गरेमा हामी सिक्छौँ तर माओवादी जो बाबुराम नेतृत्वको सरकारलाई हे¥यो भने जनघात र राष्ट्रघातका कामहरु भएकाछन् । 
 जिल्ला अधिवेशन त तोकेको समयमा गर्न सक्नु भएन नी ?
पहिलो कुरा त हाम्रो लडाई बाह्य शक्तिसंगको हो चुनाव नजिकीएकाले चुनावलाई प्राथमिक्ता दिइएको साथै हाम्रो विद्यानले छ महिना पछि सम्म गर्ने भन्ने व्यवस्था गरेको छ सोही अनुसार गरेका छौँ । जिल्ला कमिटीको सर्बसहमत अधिबेशनको मिति सारेका हौँ ।
पार्टिको केन्द्रमा गुट अन्त्य भएको भनेपनि सुर्खेतमा तपााईहरुको कुरा मिलेको छैन भन्ने छनी ?
बाहिर बिरोधी पार्र्टीहरुले आरोप लगाउने कुरा  गलत हो हाम्रो बिचमा कुनै गुट उप गुट छैन्। फेरी पनि कम्यूनिष्ट पार्टीमा विचार राख्न पाउने स्वतन्त्रता हुने भएकाले कसैले फरक मत राख्यो  भने गुट भनिन्छ त्यो गुट होइन उसको विचार हो । त्यसैले कतिपय कुरामा अध्यक्षका कुरामा सहमति नहोलान त्यलाई गुटको रुपमा हेर्नु भएन गुट भन्ने कुरा छँदै छैन् ।
नेताहरुका बिचमा कुरा मिल्न नसक्दा स्ववियु निर्वाचनमा सहभागिताका लागि सहमती हुन नसकेको साँचो हो ?
एकदम गलत कुरा हो स्ववियुका बारेमा कुनै विवाद छैन । सबै विद्यार्थीहरु गएर संगठन दर्ता गराएका छन् । उम्मेद्धारका बारेमा पार्टीको १२ गतेको बैठकबाट निर्णय गरिन्छ १६ गते सम्म नोमिनेशन दर्ता गर्ने समय छ त्यस कारण नआतित्यको हो । राजनीतिमा लागि रहेका विद्यार्थीहरुले आशा राख्नु स्वभागिक हो तर त्यसको व्यवस्थापन गर्ने कुरा ठुलो हो । त्यो गुट पनि होइन अहिले लोकतन्त्रको विशेष्ता हो । मेरो उत्तर के हो भने सुर्खेतमा अनेरास्ववियु गट उप गुटले विभाजन हुदैन् ।
आगामी चुनावलाई नेकपा एमाले सुर्खेतले कसरी लिएको छ

पहिलो कुरा त हामिले पार्टि जीवनलाई मजबुद पार्ने कुराहो हामिले हाम्रा सांगठनीक किलाकाँटा दरिलो पार्ने कुरा हो कार्यकर्तालाई परिचालित गर्ने कुरा हो । जनतालाई एमालेका विचार धारण नौ महिने सरकारले गरेका कामहरु विभिन्न आन्दोलनमा खेलेको भूमिका, संबिधान सभामा खेलेको भूमिका जनतालाई बुझाउन सक्यो भने एमाले पार्टी सुर्खेतको पहिलो पार्टी हुन्छ । विगतमा हामीले दुइ क्षेत्र जित्यौँ अव हामी तीन वटै क्षेत्र जित्छौँ सुर्खेतबाट नयाँ सन्देश दिदै सुर्खेतका तीन वटै क्षेत्र कब्जा गर्दै देशको ठुलो पार्टीको सन्देश दिन्छौँ ।
नेकपा एमालेको सुर्खेतमा अन्य पार्टीहरु संगको सहकार्य कस्तो छ ?
सुर्खेतको सन्दर्भमा नेकपा एमाले ठुलो पार्टी हो तर कतिपय पाटीएहरुले सहकार्य गर्न चाहेका छैनन् तर पनि विकास निमार्णमा सहकार्य गरेरै गएका छौँ । साथै अन्य विभिन्न कामहरुमा सहकार्य भइरहेको छ । 
अन्तमा सम्पूर्ण पाठकहरुलाई केही भन्न चाहानु हुन्छ ?
सुर्खेतका सम्पूर्ण नेकपा एमालेका कार्यकर्ता शुभ चिन्तकलाई ११ गतेको आमसभमा सहभागि हुन आग्रह गर्दछु । साथै आगामी चुनावमा एमाले सक्रिय रुपमा लागेर नेता कार्यकर्ता तथा जनताहरुले आगामी चुनावमा नेकपा एमालेलाई पहिलो पार्टी बनाउन आग्रह गर्दछु । अब पनि नेकपा एमालेलाई बहुमतका साथ निर्वाचित नगरे अहिलेको भन्दा पनि राष्ट्र र राष्ट्रियता कम्जोर हुन्छ । मूलुकको शान्ति संबिधान र समृद्धीका लागि एक मात्रै पार्टी एमाले भएकाले एमालेका नीती कार्यक्रम र बुझ्न आवश्यक  छ ।
                                                                                                            प्रस्तुती गोविन्द खत्री


  • सुर्खेत जिल्लामा पर्यटन सम्बन्धी भईरहेका गतिविधि जिल्लामा पर्यटन व्यावसायको संभावना, चुनौती र आगामी योजनाका बारेमा पर्यटन विकास मञ्च सुर्खेतका अध्यक्ष चिन्तामणी शर्माको संग गोविन्द खत्री ले गरेको कुराकानी ।
  • १. पर्यटन सम्बन्धीका के कस्ता कामहरु गरीरहनु भएको छ ?
  • पर्यटनमा आधारित विभिन्न कामहरु भैरहेकाछन् खास गरी पछिल्लो समयमा (घरबास होम स्टे) तालिम दिए पश्चात उनीहरुको क्षमता अभिबृद्धीका कामहरु भैरहेका छन् । लाटिकोइलीको कुन्टी गाउलाई धुवा रहित गाउँ बनाउने तयारीमा छौँ । लेखपराजुलको  मोहोटी र तरंगाको  बराहताल लाई लक्षित गरी सुरु गरिएका होम स्टेमा पर्यटक बस्नका लागि व्यवस्थीत कोठा निमार्ण को काम भैरहेको छ ।
  • २.सुर्खेतमा पर्यटन संभावना कस्तो देख्नु हुन्छ ?
  • संभावना निकै नै राम्रो छ, सुर्खेतमा पुरातात्विक महत्वको काँक्रेबिहार त्यस्तै बहुचर्चीत वुलवुले ताल उद्यान र त्यस्तै ऐतिहासीक र पराम्परागत पुरातात्विक महत्वका र रमणीय स्थलहरु छन् । भेरी नदीमा ¥याफ्टीङ्क भैरहेको छ ।  प्याराग्लाइडिङ्ग असोज देखि सुरु हेन गरी तयारीमा लागिरहेकोे अवस्था छ ।  यस्तै क्लाइम्विक र हर्स राइडिङ पनि २०७० भित्र सुरु गर्ने तयारीमाछौँ । बाहिरबाट आउने पर्यटकहरुलाई गाइडको अभाव छ यसै बर्ष भित्रमा केही गाइडहरुलाई समेत तालिम दिने तरखरमा छौँ ।
  • ३.सुर्खेतमा बढी जसो पर्यटकहरु कुन समय अर्थात मौसममा आउने गरेका छन् ?
  • प्र्यटकीय मौसम भनेको दशै तिहार पछिको समय अर्थात हिउँदको समय नै हो सुर्खेतको हकमा धेरै जसो पर्यटकहरु अध्ययन अवलोकन आउने भएकाले मौसमले खासै प्रभाव पारेको छैन  बाह्रै मास आउने गरेकाछन् ।
  •  
  • ४.सुर्खेत घुम्न आउने पर्यटकका लागि बढी आकर्षण के बनेको छ ?
  • धेरै जसो पर्यटकहरु अन्य जिल्ला जान र विशेष गरी कर्णालीका विभिन्न जिल्लाहरुमा जाने गरी आएका हुन्छ र सुर्खेतमा एक दुई दिन घुमेर जाने गरेकाछन् त्यसैले बुलबुले ताल, पछिल्लो समयको हकमा ¥याफ्टिङले विशेष आकर्षण लिने संभावना गरेको छ । काँक्रेबिहार, देउती बज्यै गोठीकाँडा लगाएतका ठाउँमा पर्यटकहरु जानेगरेका छन् ।
  • ५.मुख्य रुपमा अहिले घुम्न आउने पर्यटकका लागि आकर्षण चाही के छ ?
  • अध्ययन अवलोकन भ्रमण नै यहाँ आउने पर्यटकहरुको मुख्य उद्देश्य रहेको पाइन्छ । विशेष गरी शैक्षिक भ्रमणका लागि विभिन्न जिल्लाहरुबाट विद्यार्थीहरु आउने गरेकाले पनि अध्ययन अवलोकन मुख्य उद्देश्य भएकाो हो । केही समय यता भेरी नदीमा ¥याफ्टीङ्काको लागि समेत बाहिरका जिल्लाहरुबाट पर्यटकहरु आउने गरेकाछन् ।
  • ६.गत बर्ष कति पर्यटक सुर्खेत भित्रीय ?
  • जिल्ला विकास समितिको लापरवाहीका कारण जिल्लामा कति पर्यटक भित्रिय भन्ने वास्तविक तथ्याङ्क छैन तर घण्टाघरमा मात्रै ०६८ साउन देखि ०६९ असार सम्म ५० जना विदेशी पर्यटक आएका थिए भने टेलीस्कोप अध्ययन गर्नका लागि विभिन्न जिल्लाहरुबाट १ हजार विद्यार्थी आएको आँकलन छ ।
  • ७.पर्यटकीय स्थालहरु जस्तै बुलबुले लगाएतका ठाउँहरुको उचित संरक्षण किन हुन नसकेको होला ?
  • उपत्यका नगर विकास समितीको अधिनमा बुलबुले उद्यान छ नत उसले संरक्षण गरेको छ,  नत निजी क्षेत्रलाई नै दिन्छ यसरी जिम्मेवार निकायको वेवास्ता र लापरवाहीका कारण संरक्षण हुन सकेको छैन् । बुलबुले उद्यानको हकमा नगरविकासले आफूले पनि कुनै चासो नदिने र नीजी सरकारी साझेदारी (पब्लीक प्राइभेट) मा समेत चलाउन नमानेकाले संरक्षण हुन नसकेको हो । कि चाँही उपत्यका नगर विकास समितिले निमार्ण गर्नु प¥यो की चाँही बाटो छोड्नु प¥यो । बुलबुले ताल संरक्षण र विकासका लागि गुरु योजना पनि बनाएर दिएको छु तर उपत्यका विकासले कुनै सुनुवाइ गर्दैन् ।
  • ८. हाल जिल्लामा पर्यटन लाई लक्षित गरेर कति जती बजेट आउछ ?
  • जिल्ला विकास समितिले साहित्य, पर्यटन र कला शिर्षकमा ४ देखि ५ लाख छुट्याउने गरेको छ । नगरपालिकाबाट १ देखि २ लाख नेपाल र सरकार पर्यटन मन्त्रालयबाट जिल्लाका पर्यटकीय स्थलहरुको सुधार भनेर २० देखि २५ लाख आउँछ त्यो पनि आधा बिच मै चुहावट हुने गरेको छ । 
  • ९.सुर्खेत पर्यटकहरुको प्रमुख गन्तव्य स्थल बन्ला त ? कहिले सम्ममा बन्ने देख्नु हन्छ ?
  • बन्ला भन्दा पनि हामीले बनाउनु पर्छ सरकारले नगरे पनि निजी क्षेत्र तथा विभिन्न संघ संस्था छन् सरकारले गर्देला भनेर बसेर विकास हुने अवस्था छैन नागरिक समाजले प्रेसर दियो भने विकास सम्भव छ । जिल्ला विकास समितिले पर्यटनलाई प्रारुटीमा राखेकै छैन् १ अवरव भन्दा बढी बजेट आउने भएपनि जिविसले ४ ÷५ लाख छुट्याउँछ ।यसले के विकास हुन्छ र । कहिले बन्ने भन्ने कुरामा पर्यटकीय स्थलहरमा धेरै कुराको आवश्यक छः भौतिक पूर्वाधारको विकास गर्नुपर्छ अहिले सम्म भ्यालीमा मात्रै होटेलहरु खुेलेका छन् भ्याली बाहिर धेरै आधारभूत कुराहरु पुगेका छैन जस्तै बिधुत सञ्चार होटेल व्यावसाय लगाएतका आधारभुत कुराहरु बने भने गन्तव्य वन्छ । आर्थिक उन्नती विकास र समृदीका लागि पर्यटनको आँखाले हेरियो भने छिटै विकास हुन्छ ।
  • १०.यहाँको पर्यटन विकासमा मुख्य चुनौतीहरु के हुन् ?
  • दक्ष जनशक्तिको अभाव, सञ्चार, यातायत, विजुली र बाटो लगाएतका आधारभुत कुराहरुको विकास भएको छैन र संरक्षण पर्यटन नबुझेका कारण संरक्षणमा समेत स्थानीयबासीले चासो नदिने भएकाले पर्यटन विकासका चुनौतीहरु वन्ने गरेकाछन् । 
  • ११.सुर्खेतलाई सुन्दर र व्यवस्थीत पर्यटकीय क्षेत्र बनाउन कस कसको के के भूमिका देख्नु हुन्छ ?
  • यसको नेतृत्वविदायी भूमिका जिल्ला विकासले गर्नुप¥यो नीजी क्षेत्रको रुपमा उद्योग वाणिज्य संघले पनि सक्रिय भूमिका निर्वाह गर्नुपर्छ, साथै जिल्ला विकास समितिले सबै सरकारवालाहरलाई एकै ठाउँमा राखेर कुन क्षेत्र कुन रुपमा विकास गर्ने भन्ने योजना हुनु प¥यो । एन.जिओहरु नागरिक समाज पत्रकार लगाएतले आ—आफ्नो ठाउँबाट महत्वपूर्ण भमिका खेल्नु पर्दछ ।
  • १२. सम्पूर्ण पर्यटन व्यवसायी, पर्यटक सरोकारवाला निकाय तथा आम पाठकलाई के भन्न चाहानु हुन्छ ?
  • पर्यटन क्षेत्र भनेको अर्थसंग सम्बन्धीत कुरा हो रोजगारीसंगको कुरा हो त्यसैले यसको पहिलो कुरा गुरुयोजना हो । गुरुयोजनाको काम समेत केही अगाडी बढेको छ । पर्यटन व्यावसायबाट सुर्खेत आत्मनिर्भर बन्नने र युवाहरुले समेत रोजगारी पाउने हुँदा सबैले आआफ्नो ठाउँबाट महत्वपूर्ण सहयोग गर्नुपर्छ त्यसरी विकास गरियो भने समृद सुर्खेत चाँडै बन्छ ।
  •                                 प्रस्तुतीः गोविन्द खत्री

ताजा

Recent Posts

हीमालकाे हाम्राे देश

Unordered List

Sample Text

Popular Posts

Text Widget

Total Pageviews

Follow us on FB

Design By :Mr Gobindakhatri 9848157339. Powered by Blogger.

Translate

Blog Archive

Followers

Search This Blog

What's The rating For This Template?

Blog Archive